ADDIE Model เป็นกระบวนการที่ใช้โดยนักพัฒนาการฝึกอบรมและนักออกแบบการสอนหรือ e-learning เพื่อออกแบบและสร้างประสบการณ์การเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ ซึ่งมีจุดมุ่งหมายคือการออกแบบให้ประหยัดเวลาและค่าใช้จ่าย ด้วยการวิเคราะห์ที่สาเหตุของปัญหา คิดค้นขึ้นโดย ศูนย์เทคโนโลยีการศึกษาของมหาวิทยาลัยแห่งรัฐฟลอริดา ถือเป็นรูปแบบที่ใช้กันมากที่สุดสําหรับการออกแบบการเรียนการสอน ประกอบด้วย 5 ขั้นตอน เชื่อมโยงกันและแบบจําลองสามารถปรับให้เข้ากับทุกสภาพแวดล้อม และได้รับการยอมรับว่ามีคุณค่าอย่างเหลือเชื่อสําหรับการออกแบบการสอนที่ซับซ้อนและมีขนาดใหญ่
ADDIE Model ประกอบด้วยกัน 5 ขั้นตอน ครอบคลุม 1. การวิเคราะห์ 2. การออกแบบ 3. การพัฒนา 4. นำไปใช้ และ 5. การประเมินผล
1. ขั้นตอนการวิเคราะห์ จะทำการวิเคราะห์ด้วยกัน 5 ด้าน ครอบคลุม 1. วิเคราะห์ความจำเป็น 2. วิเคราะห์เนื้อหา 3. วิเคราห์ผู้เรียน 4. วิเคราห์วัตถุประสงค์ เป้าหมายของการเรียนรู้ และ 5. วิเคราะห์สภาพแวดล้อม
- วิเคราะห์ความจำเป็น คือการวิเคราะห์ถึงคราวที่มีความจำเป็นในการพัฒนาด้านบทเรียน รายวิชา หรือเนื้อหาที่มีความจำเป็นนั้น ๆ ในการนำมาพัฒนาก่อนเป็นอันดับแรก โดยการวิเคราะห์นี้จะได้มาจากการสัมภาษณ์หรือตอบแบบสอบถามของตัวผู้สอนเองและผู้ที่ศึกษา
- วิเคราะห์เนื้อหาหรือกิจกรรมการเรียนการสอน เป็นการแบ่งเนื้อหาที่สำคัญออกเป็นหัวข้อใหญ่ หัวข้อย่อย และอาจใช้แผนผังความคิดในการสรุปเนื้อหา โดยเอาเนื้อหาที่ยาก ๆ หรือเนื้อหาที่ผู้เรียนไม่เข้าใจหรือเข้าใจยาก มาพัฒนาก่อน จากนั้นให้กิจกรรมการเรียนการสอนให้เหมาะสมกับเนื้อหาของส่วนนั้น ๆ เพื่อให้ผู้เรียนเกิดความเข้าใจและเกิดเรียนรู้อย่างมีประสิทธิภาพ
- วิเคราะห์ผู้เรียน คือการพิจารณาข้อมูลผู้ใช้บทเรียนหรือผู้เรียน เช่น ระดับชั้น อายุ ระดับความรู้ ความรู้พื้นฐาน เป็นต้น เพื่อจะได้ออกแบบสร้างบทเรียนการสอนให้เหมาะสมกับผู้เรียนหรือกลุ่มเป้าหมายนั้น ๆ ให้มีประสิทธิภาพ
- วิเคราะห์ประสงค์ คือการกำหนดวัตุประสงค์ของการเรียนรู้นั้น ๆ ซึ่งเป็นส่วนสำคัญอย่างหนึ่งในการออกแบบบทเรียน ถ้าต้องการให้ตัวผู้เรียนเกิดมีความรู้และความเข้าใจ ก็สามารถออกแบบเนื้อหาไปทีละหน้า แต่ถ้าต้องการให้ผู้เรียนเกิดทักษะการคิดหรือทักษะอื่น ๆ ก็ออกแบบบทเรียนในการนำเสนอรูปแบบต่าง ๆ อย่างเช่น การตั้งคำถาม เป็นต้น เพื่อให้ผู้เรียนได้ค้นหาคำตอบด้วยตัวเอง และต้องช่วยกระตุ้นให้ผู้เรียนสามารถค้นคว้าหาคำตอบสรุปความได้ด้วยตนเอง เพื่อเป็นไปตามที่เราได้ตั้งวัตถุประสงค์การเรียนการสอนของนั้น ๆ
- วิเคราะห์สภาพแวดล้อม คือพิจารณาอุปกรณ์การเรียนการสอน หรืออุปกรณ์สนับสนุนการเรียนรู้ของผู้เรียน แช่น คอมพิวเตอร์ อินเทอร์เน็ต เป็นต้น
2. ขั้นตอนการออกแบบ ในการออกแบบจะมี 2 ประเภทด้วยกัน ได้แก่
- การเขียนผังงาน คือ ออกแบบสตรี่บอร์ด เพื่อจัดลำดับความสัมพันธ์ของแต่ละเนื้อหาแต่ละส่วนนั้น ๆ เช่น ภาพนิ่ง ภาพเคลื่อนไหว กราฟิก เป็นต้น
- ออกแบบหน้าจอภาพ คือการจัดพื้นที่และองค์ประกอบของรูปภาพ เพื่อนำเอาไปใช้ในการนำเสนอเนื้อหา ตัวอังกษร ภาพ กราฟิก เสียง สี ปุ่มนำทาง และอื่น ๆ ให้เหมะสมกับการเรียนรู้ของผู้เรียน
3. ขั้นตอนการพัฒนา เป็นส่วนดำเนินการสร้างบทเรียนให้เป็นไปตามแผนงาน และออกแบบต่าง ๆ โดยจะเป็นการทำงานร่วมกันระหว่างนักวิชาการ ที่เป็นผู้สอนหรือผู้ให้ข้อมูลเพื่อตรวจความถูกต้อง กับนักเทคโนโลยีด้านการศึกษา ก็จะทำหน้าที่เป็นออกแบบการเรียนการสอน เป็นต้น
4. ขั้นการนำไปใช้ คือ การนำบทเรียนไปใช้ ควรนำเสนอบทเรียนผ่านระบบบริหารการจัดการเรียนการสอนเผยแพร่ทางระบบเครือข่าย และไปสนับสนุนการเรียนของผู้เรียนหรือผู้ใช้งาน
5. ขั้นตอนการประเมิน คือ การประเมินสื่อหรือบทเรียน ประกอบด้วยกัน 3 ประการครอบคลุม 1. ประเมินด้านการออกแบบ 2. ประเมินด้านเนื้อหา 3. ประเมินด้านการวัดผลประเมินผล และ 4. ประเมินความพึงพอใจของการใช้บทเรียน
- ด้านการออกแบบของตัวบทเรียน เทคนิคการนำเสนอ
- ด้านเนื้อหาว่ามีความสอดคล้องกับเนื้อหาวัตถุประสงค์ที่ได้ตั้งเอาไว้หรือไม่
- ด้านผลการเรียน คือ ให้ประเมินแบบทดสอบผ่านหรือไม่
- ประเมินความพึงพอใจในการเรียน หรือบทเรียนนั้น ๆ
เพื่อจะได้ข้อมูลประเมินเอาไปปรับปรุงให้บทเรียนมีประสิทธิภาพมากขึ้น
ดังนั้น การพัฒนาสื่อการเรียนการสอนโดยใช้ ADDIE Model ที่ใช้ในการออกแบบหรือ e-Learning จะประกอบไปด้วย 5 ขั้นตอน ก็คือ 1. การวิเคราะห์ 2. การออกแบบ 3. การพัฒนา 4. การนำไปใช้ และ 5. การประเมินผล ซึ่งในการออกแบบนี้ เพื่อให้ผู้เรียนสามารถเรียนรู้ได้อย่างเป็นระบบ และมีประสิทธิภาพอีกด้วย
