สาระสำคัญ
เทคโนโลยีดิจิทัลเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตประจำวัน นักเรียนควรรู้เท่าทันสื่อดิจิทัล รู้จักใช้เทคโนโลยีอย่างสร้างสรรค์
ไม่ละเมิดสิทธิของผู้อื่น เคารพกติกาและกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการใช้อินเทอร์เน็ต
รวมถึงมีมารยาทในการใช้ออนไลน์ (Netiquette) และมีความรับผิดชอบต่อพฤติกรรมของตนเองในโลกดิจิทัล
จุดประสงค์การเรียนรู้ (Learning Objectives)
เมื่อจบหน่วยนี้ นักเรียนสามารถ
- อธิบายความหมายของ “จริยธรรมดิจิทัล” และความสำคัญของการใช้เทคโนโลยีอย่างรับผิดชอบได้
- แสดงพฤติกรรมการใช้อินเทอร์เน็ตอย่างปลอดภัยและมีมารยาท
- ยกตัวอย่างพฤติกรรมที่เหมาะสมและไม่เหมาะสมในการใช้อินเทอร์เน็ตได้
- เข้าใจเรื่อง “ลิขสิทธิ์ (Copyright)” และการอ้างอิงแหล่งที่มาของข้อมูลอย่างถูกต้อง
- ใช้เทคโนโลยีเพื่อประโยชน์ต่อสังคม ไม่กลั่นแกล้งหรือละเมิดสิทธิของผู้อื่นในโลกออนไลน์
เนื้อหาบทเรียน
ในยุคดิจิทัล เราทุกคนใช้เทคโนโลยีอยู่ทุกวัน เช่น เล่นอินเทอร์เน็ต พูดคุยในสื่อสังคมออนไลน์
หรือค้นหาข้อมูลเพื่อการเรียนรู้ แต่สิ่งสำคัญคือเราต้อง รู้เท่าทันสื่อ และมีจริยธรรมในการใช้งาน
เพื่อไม่ให้เกิดผลเสียต่อตนเองและผู้อื่น
ความหมายของจริยธรรมดิจิทัล (Digital Ethics)
จริยธรรมดิจิทัล หมายถึง การรู้จักแยกแยะสิ่งที่ “ควรทำ” และ “ไม่ควรทำ” เมื่อใช้อินเทอร์เน็ตหรือเทคโนโลยีเป็นการใช้เทคโนโลยีอย่างถูกต้อง เคารพสิทธิของผู้อื่น และไม่ทำให้ใครเดือดร้อน
ตัวอย่างง่าย ๆ ของจริยธรรมดิจิทัล
- ใช้คำพูดสุภาพเมื่อแสดงความคิดเห็น
- ไม่โพสต์ภาพผู้อื่นโดยไม่ขออนุญาต
- ไม่แชร์ข้อมูลเท็จหรือข่าวปลอม
- อ้างอิงแหล่งที่มาของข้อมูลทุกครั้ง
มารยาทในการใช้อินเทอร์เน็ต (Netiquette)
Netiquette มาจากคำว่า Network + Etiquette หมายถึง
“มารยาทในการสื่อสารออนไลน์”
การมีมารยาทจะทำให้การใช้เทคโนโลยีเป็นเรื่องดี และทุกคนอยู่ร่วมกันได้อย่างสบายใจ
มารยาทออนไลน์ที่ควรมี
- ใช้ถ้อยคำสุภาพ ไม่พิมพ์ข้อความหยาบคาย
- เคารพความคิดเห็นของผู้อื่น
- ไม่โพสต์ข้อความที่ทำให้ผู้อื่นเสียหาย
- อ่านให้ดีก่อนกด “แชร์” หรือ “ส่งต่อ”
สิทธิและหน้าที่ของผู้ใช้สื่อดิจิทัล
ทุกคนที่ใช้อินเทอร์เน็ตมีทั้ง สิทธิ และ หน้าที่
เพื่อให้การใช้เทคโนโลยีเป็นไปอย่างปลอดภัยและถูกต้อง
สิทธิของผู้ใช้เทคโนโลยี
- มีสิทธิ์ในความเป็นส่วนตัว (Privacy)
- มีสิทธิ์ในข้อมูลของตนเอง
- มีสิทธิ์แสดงความคิดเห็นอย่างสุภาพ
หน้าที่ของผู้ใช้เทคโนโลยี
- เคารพลิขสิทธิ์ของผู้อื่น
- ไม่คัดลอกหรือนำผลงานคนอื่นมาเป็นของตน
- ใช้เทคโนโลยีในทางสร้างสรรค์
การใช้เทคโนโลยีอย่างปลอดภัยและรับผิดชอบ
การรู้จักป้องกันตนเองในโลกออนไลน์ถือเป็นพื้นฐานของพลเมืองดิจิทัลที่ดี
ข้อควรปฏิบัติ
- ตั้งรหัสผ่านให้ปลอดภัย และไม่บอกใคร
- ไม่เปิดเผยข้อมูลส่วนตัวในเว็บไซต์หรือเกม
- ไม่คุยกับคนแปลกหน้าผ่านออนไลน์
- แจ้งผู้ปกครองหรือครูทันที หากพบพฤติกรรมไม่เหมาะสม
- ใช้เวลาออนไลน์อย่างเหมาะสม ไม่เกินวันละ 2 ชั่วโมง
การใช้เทคโนโลยีอย่างสร้างสรรค์และเพื่อสังคม
นักเรียนทุกคนสามารถเป็น “พลเมืองดิจิทัลที่ดี” ได้
ด้วยการใช้เทคโนโลยีอย่างสร้างสรรค์ แบ่งปันความรู้ และไม่ทำร้ายใครในโลกออนไลน์
คุณสมบัติของพลเมืองดิจิทัลที่ดี
- ใช้เทคโนโลยีเพื่อประโยชน์ของตนเองและผู้อื่น
- มีน้ำใจในการแบ่งปันข้อมูลดี ๆ
- มีความซื่อสัตย์และเคารพสิทธิผู้อื่น
- “คิดก่อนคลิก” ทุกครั้งที่ใช้อินเทอร์เน็ต
สื่อและแหล่งเรียนรู้
ใบงานที่ 11 — “คิดก่อนคลิก”
ใบงานที่ 12 — “ฉันคือพลเมืองดิจิทัลที่ดี”
สรุปความรู้
✅ จริยธรรมดิจิทัลคือการรู้ว่า “อะไรควรทำ” และ “ไม่ควรทำ” ในโลกออนไลน์
✅ การมีมารยาทดิจิทัลช่วยให้เราสื่อสารอย่างสร้างสรรค์
✅ การเคารพลิขสิทธิ์คือการให้เกียรติผลงานผู้อื่น
✅ การคิดก่อนคลิกคือหัวใจของการใช้เทคโนโลยีอย่างปลอดภัย
