พฤติกรรมระบบคิดฐาน ๑๐ ในสังคมไทย: ลักษณะ ผลกระทบ และแนวทางแก้ไข
ระบบคิดฐาน ๑๐ หรือ ระบบคิดแบบอนาล็อก หมายถึง ลักษณะการคิดแบบต่อเนื่อง เปรียบเสมือนแถบสเปกตรัมที่มีเฉดสีหลากหลาย ไร้เส้นแบ่งที่ชัดเจน ลักษณะการคิดแบบนี้มักพบในสังคมแบบดั้งเดิม เน้นความสัมพันธ์ส่วนตัว เครือญาติ และผลประโยชน์ส่วนตนมากกว่าผลประโยชน์ส่วนรวม
พฤติกรรมระบบคิดฐาน ๑๐ สะท้อนให้เห็นในหลายมิติของสังคมไทย ดังนี้
- ความสัมพันธ์ส่วนตัว: ให้ความสำคัญกับความสัมพันธ์ส่วนตัว เครือญาติ และกลุ่มก้อน มากกว่าความถูกต้อง ความสามารถ หรือคุณธรรม
- การเอื้อประโยชน์: มักเอื้อประโยชน์ให้กับคนใกล้ชิด โดยไม่คำนึงถึงหลักเกณฑ์หรือกฎระเบียบ
- การยอมรับ: ยอมรับและปฏิบัติตามบรรทัดฐานทางสังคม แม้ว่าจะขัดต่อหลักความถูกต้องหรือศีลธรรม
- การหลีกเลี่ยงความขัดแย้ง: พยายามหลีกเลี่ยงการเผชิญหน้า ความขัดแย้ง เน้นการประนีประนอม
- การมองโลกในแง่ดี: มองโลกในแง่ดี มองข้ามปัญหา หรือเพิกเฉยต่อความไม่ถูกต้อง
ผลกระทบของพฤติกรรมระบบคิดฐาน ๑๐
- การทุจริต: การใช้อำนาจในทางที่ผิด เบียดบังงบประมาณ แสวงหาผลประโยชน์ส่วนตน
- ระบบอุปถัมภ์: การใช้เส้นสาย แทนความสามารถ
- ความเหลื่อมล้ำ: ช่องว่างระหว่างคนรวยและคนจนขยายกว้างขึ้น โอกาสการเข้าถึงทรัพยากรและบริการทางสังคมไม่เท่าเทียม
- ปัญหาอาชญากรรม: การใช้อำนาจในทางที่ผิด ละเมิดกฎหมาย
- ความขัดแย้งในสังคม: ความแตกแยก ความไม่ไว้วางใจ นำไปสู่ความขัดแย้งในสังคม
แนวทางแก้ไข:
- ปลูกฝังค่านิยมและจริยธรรม: ส่งเสริมให้ประชาชนมีจิตสำนึก ยึดมั่นในความถูกต้อง
- พัฒนาระบบธรรมาภิบาล: ส่งเสริมความโปร่งใส ตรวจสอบได้
- สร้างโอกาสที่เท่าเทียม: สนับสนุนให้ทุกคนเข้าถึงทรัพยากรและบริการทางสังคมอย่างเท่าเทียม
- พัฒนาระบบการศึกษา: เน้นการสอนให้คิดวิเคราะห์ ตัดสินใจอย่างมีวิจารณญาณ
- รณรงค์ต่อต้านการทุจริต: สร้างจิตสำนึกให้ประชาชนกล้าแจ้งเบาะแส
การเปลี่ยนแปลงระบบคิดฐาน ๑๐ เป็นระบบคิดแบบดิจิทัล ที่เน้นความชัดเจน โปร่งใส ตรวจสอบได้ ยึดหลักความถูกต้อง ความเป็นธรรม จะช่วยนำพาประเทศไปสู่การพัฒนาที่ยั่งยืน
ตัวอย่างผลกระทบของระบบคิดฐาน ๑๐ ในสังคมไทย:
- การทุจริตในภาครัฐ: การใช้อำนาจในทางที่ผิด เบียดบังงบประมาณแผ่นดิน
- ระบบเส้นสาย: การใช้เส้นสาย แทนความสามารถ
- การค้าขายที่ไม่เป็นธรรม: การเอาเปรียบผู้บริโภค
- ปัญหาสิ่งแวดล้อม: การทิ้งขยะมูลฝอย มลพิษทางอากาศ
