พระรัตนตรัย
ความหมายของพระรัตนตรัย
พระรัตนตรัย แปลว่า แก้ว 3 ประการ อันเป็นที่พึ่งที่ระลึกสูงสุดของชาวพุทธ ได้แก่:
- พระพุทธเจ้า
ผู้ตรัสรู้ธรรมด้วยพระองค์เอง ทรงเป็นผู้ชี้ทางสว่างให้แก่โลก - พระธรรม
คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าที่นำไปสู่ความพ้นทุกข์ เช่น ความจริง 4 ประการ (อริยสัจ 4), มรรคมีองค์ 8 - พระสงฆ์
ผู้ปฏิบัติตามคำสอนของพระพุทธเจ้าอย่างถูกต้อง และช่วยเผยแผ่ธรรมะ
ความสำคัญของพระรัตนตรัย
- เป็นที่พึ่งทางใจเมื่อนักเรียนรู้สึกกลัว กังวล หรือสับสน
- ช่วยให้มีหลักในการดำเนินชีวิตอย่างถูกต้อง
- เป็นแบบอย่างในการทำความดี ละเว้นความชั่ว และทำจิตใจให้บริสุทธิ์
การแสดงความเคารพพระรัตนตรัย
- การไหว้พระ สวดมนต์ นั่งสมาธิ
- การประพฤติดี มีศีล มีธรรม
- การเข้าวัดฟังธรรมกับผู้ปกครอง
คำถาม:
- พระรัตนตรัย หมายถึงอะไร?
- ทำไมพระพุทธเจ้าจึงเป็นที่พึ่งของเรา?
- นักเรียนควรทำอย่างไรเพื่อแสดงความเคารพต่อพระรัตนตรัย?
ไตรสิกขา
ความหมายของไตรสิกขา
ไตรสิกขา หมายถึง การฝึกฝนตน 3 ด้าน เพื่อพัฒนาชีวิตให้เจริญขึ้นและพ้นจากความทุกข์ในทางพระพุทธศาสนา ได้แก่:
- ศีล
การฝึกให้ประพฤติดี ประพฤติชอบ ไม่เบียดเบียนตนเองและผู้อื่น เช่น การไม่พูดโกหก ไม่ทำร้ายสัตว์ - สมาธิ
การฝึกใจให้ตั้งมั่น ไม่วอกแวก เช่น การนั่งสมาธิ ฝึกจิตให้สงบและมีสติอยู่กับปัจจุบัน - ปัญญา
การฝึกให้คิดดี เข้าใจถูกต้อง รู้เท่าทันความจริงของชีวิต เช่น การพิจารณาความไม่เที่ยงของสรรพสิ่ง
ประโยชน์ของการฝึกไตรสิกขา
- ทำให้เป็นคนดี มีระเบียบวินัย
- มีจิตใจสงบ ไม่ฟุ้งซ่าน
- มีสติปัญญา รู้ผิดชอบชั่วดี
ตัวอย่างในชีวิตประจำวัน
- ฝึกศีล: ไม่แกล้งเพื่อน ไม่พูดคำหยาบ
- ฝึกสมาธิ: นั่งเงียบๆ สูดหายใจลึกๆ ก่อนทำการบ้าน
- ฝึกปัญญา: รู้ว่าของเล่นที่พังแล้วไม่อาจเหมือนเดิม ช่วยยอมรับสิ่งที่เกิดขึ้น
โอวาท 3
ความหมายของโอวาท 3
โอวาท 3 คือหลักคำสอนสำคัญที่พระพุทธเจ้าทรงสั่งสอนแก่พระภิกษุ ก่อนเสด็จปรินิพพาน ซึ่งถือเป็น “โอวาทปาฏิโมกข์” ได้แก่หลักปฏิบัติที่ช่วยให้เป็นคนดี ดังนี้:
- ไม่ทำความชั่ว (เว้นจากการทำบาป)
หมายถึง งดเว้นจากการกระทำที่ผิดศีลธรรม เช่น การพูดโกหก การทำร้ายผู้อื่น การลักขโมย - ทำความดีให้ถึงพร้อม
หมายถึง การตั้งใจทำความดีทั้งกาย วาจา ใจ เช่น การช่วยเหลือผู้อื่น การพูดจาไพเราะ การมีน้ำใจ - ทำจิตใจให้ผ่องใส
หมายถึง การฝึกจิตใจให้สงบ ไม่ฟุ้งซ่าน ไม่โกรธง่าย เช่น การนั่งสมาธิ หรือการคิดในแง่ดี
ความสำคัญของโอวาท 3
- เป็นแนวทางการดำเนินชีวิตที่ดี
- ส่งเสริมให้นักเรียนเป็นคนมีศีลธรรม
- เป็นพื้นฐานของความสงบสุขในครอบครัว โรงเรียน และสังคม
ตัวอย่างในชีวิตประจำวัน
- ไม่พูดคำหยาบ (เว้นจากความชั่ว)
- ช่วยเก็บขยะในโรงเรียน (ทำความดี)
- หายใจลึกๆ เมื่อโกรธ (ทำจิตใจให้ผ่องใส)
