เรียนรู้ความหมาย–หลักคิด–ตัวอย่างสถานการณ์จริงของการใช้เทคโนโลยีอย่างปลอดภัย มีมารยาท เคารพลิขสิทธิ์ และรู้เท่าทันสื่อ พร้อมใบงาน 4 ใบ แบบฝึกเช็กลิสต์ และแบบทดสอบ 15 ข้อ
1) ความหมายและหลักคิด
คุณธรรมทางดิจิทัล คือ การใช้เทคโนโลยีอย่างรับผิดชอบ เคารพผู้อื่น ไม่ทำให้ใครเดือดร้อน และคิดก่อนแชร์
ควรทำ (Do)
- คิดก่อนพิมพ์/ก่อนแชร์
- ให้เครดิตแหล่งข้อมูล/เจ้าของภาพ
- ตั้งค่าความเป็นส่วนตัวให้เหมาะสม
ไม่ควรทำ (Don’t)
- โพสต์ทำร้ายจิตใจผู้อื่น
- นำข้อมูลส่วนตัวคนอื่นมาเผยแพร่
- เชื่อข่าวโดยไม่ตรวจสอบ
2) ความปลอดภัยบนโลกออนไลน์
ข้อมูลส่วนตัวสำคัญมาก เช่น ชื่อ–สกุล ที่อยู่ เบอร์โทร บัญชี–รหัสผ่าน รูปถ่ายส่วนตัว
ตั้งรหัสผ่านเดายาก (ผสม A–z, 0–9, สัญลักษณ์)- ออกจากระบบเมื่อใช้เครื่องสาธารณะ
- สังเกต https:// และไอคอน
บอกรหัสผ่านให้เพื่อน- คลิกลิงก์ไม่รู้จัก/แนบไฟล์แปลก
- ดาวน์โหลดซอฟต์แวร์เถื่อน
3) การรู้เท่าทันสื่อ (Media Literacy)
เช็กข่าวก่อนแชร์ 3 ข้อ:
- แหล่งข่าวน่าเชื่อถือหรือไม่
- มีผู้เขียน/วันที่ชัดเจนหรือไม่
- มีหลักฐาน/อ้างอิงประกอบหรือไม่
เทคนิคค้นหาขั้นสูง: site:go.th “คำค้น” filetype:pdf -คำที่ไม่ต้องการ
4) มารยาทดิจิทัล (Digital Etiquette)
- ใช้ถ้อยคำสุภาพ ทักทาย/ขอบคุณ/ขอโทษ
- ขออนุญาตก่อนโพสต์รูปผู้อื่น
- เคารพความคิดเห็นที่ต่าง
- บูลลี่/ก่อกวนในคอมเมนต์
- พิมพ์ตัวพิมพ์ใหญ่ทั้งบรรทัด
- แพร่ข่าวลือ/ดราม่า
5) ลิขสิทธิ์และความรับผิดชอบ
- ใช้ภาพฟรี (เช่นใน Canva Free) พร้อมเครดิต
- อ้างอิงแหล่งที่มาใต้ภาพ/ท้ายสไลด์
- สร้างสรรค์ผลงานด้วยตนเอง
- คัดลอกผลงานคนอื่นทั้งดุ้น
- ตัดโลโก้ทิ้งแล้วอ้างว่าเป็นของเรา
- ลงเพลง/คลิปมีลิขสิทธิ์โดยไม่ได้รับอนุญาต
6) พลเมืองดิจิทัลที่ดี
รับผิดชอบ
ใช้เทคโนโลยีช่วยเรียน แบ่งปันความรู้
มีวินัย
จัดสรรเวลา เล่น–เรียน
ให้เหมาะสม
ไม่ทำร้ายกัน
ไม่บูลลี่ ไม่เผยข้อมูลส่วนตัว
ผู้อื่น
ตัวอย่างสถานการณ์ (Scenarios)
สรุปท้ายบท
คิดก่อนแชร์ • เคารพสิทธิผู้อื่น • ปลอดภัยไว้ก่อน • ใช้เทคโนโลยีเพื่อสร้างประโยชน์
ใบงานและกิจกรรม
- ใบงานที่ 10 พฤติกรรมออนไลน์ที่เหมาะสม (Digital Behavior)
- ใบงานที่ 11 การตรวจสอบข่าวและข้อมูลออนไลน์ (รู้เท่าทันสื่อ)
- ใบงานที่ 12 ออกแบบโปสเตอร์ “พลเมืองดิจิทัลที่ดี” ด้วย Canva
