อารามทูสกชาดก (ฉลาดในสิ่งไม่มีประโยชน์ ไม่มีความสุข)
ในอดีตกาลครั้งพระเจ้าพรหมทัตครองราชสมบัติเป็นกษัตริย์กรุงพาราณสี วันหนึ่งมีงานมหรสพสมโภช (อ่านว่า มะ-หอ-ระ-สบ-สม-โพด) คนเฝ้าสวนซึ่งมีหน้าที่ดูแลอุทยานหลวงอยากไปเที่ยว แต่ห่วงว่าต้นไม้ที่เพิ่งปลูกไว้จะขาดน้ำ ถ้าตนไปเที่ยวก็จะไม่มีใครรดน้ำต้นไม้ แต่นึกขึ้นได้ว่ามีฝูงลิงอาศัยอยู่ในอุทยานหลวง จึงไปขอให้ลิงช่วยรดน้ำต้นไม้ให้ โดยเดินไปหาลิงที่เป็นจ่าฝูงแล้วกล่าวว่า “สองสามวันนี้ ฉันอยากไปเที่ยวจริง ๆ แต่กลัวจะไม่มีใครรดน้ำต้นไม้ที่เพิ่งปลูก ไม่ทราบว่าฉันจะฝากเจ้าดูแลรดน้ำให้จะได้ไหม”
“ได้สิ เชิญไปเที่ยวให้สนุกเถอะ พวกเราจะดูแลให้อย่างดีทีเดียว” ลิงจ่าฝูงรับปาก
เมื่อถึงเวลาลิงทั้งหมดจึงช่วยกันรดน้ำ แต่ขณะที่กำลังรดน้ำอยู่นั้น ลิงจ่าฝูงคิดขึ้นได้อย่างหนึ่ง จึงพูดกับสมุนลิงว่า “หยุดก่อนถ้ารดน้ำอย่างนี้ก็เปลืองน้ำสิ เราควรถอนต้นไม้มาดูรากเสียก่อนว่ารากยาวหรือสั้น ถ้ารากยาวก็รดน้ำมาก ถ้ารากสั้นก็รดน้ำน้อยจะได้ไม่เปลืองน้ำ”
ลิงทั้งหมดต่างเห็นดีด้วยกับลิงจ่าฝูง จึงช่วยกันถอนต้นไม้มาดูรากแล้วจึงรดน้ำ ขณะนั้นมีบัณฑิตผู้หนึ่งเดินผ่านมา เห็นลิงถอนต้นไม้ขึ้นมารดน้ำ จึงสอบถามจนได้ความและรำพึงว่า “เจ้าลิงช่างโง่เขลา คิดจะทำประโยชน์แต่กลับทำความเสียหาย” และกล่าวเป็นข้อคิดว่า “การประพฤติประโยชน์โดยผู้ไม่ฉลาด ไม่สามารถนำความสุขมาให้เลย ผู้มีปัญญาทรามย่อมทำประโยชน์ให้เสียหายเหมือนลิงที่ดูแลสวน”
ชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า ผู้ไม่ฉลาด อวดรู้ ถึงแม้จะหวังดีทำประโยชน์ต่อส่วนรวม แต่ก็ส่งผลเสียมากกว่าผลดี
Leave a Reply