เมื่อพระองค์ตรัสรู้แล้ว ประสงค์จะเผยแผ่พระพุทธศาสนาจึงได้เดินทางไปยังป่าอิสิปตนมฤคทายวัน เพื่อโปรดปัญจวัคคีย์ โดยการแสดงปฐมเทศนาที่เรียกว่า “ธัมมจักกัปปวัตนสูตร” และทำให้อัญญาโกณฑัญญะหนึ่งในปัญจวัคคีย์ ได้ดวงตาเห็นธรรมและขออุปสมบทเป็นพระภิกษุรูปแรกในพระพุทธศาสนา และทรงแสดงธรรมต่อไปจนปัญจวัคคีย์ทั้ง ๔ เกิดดวงตาเห็นธรรมและขออุปสมบท เป็นพระสงฆ์สาวก ต่อจากนั้นได้มี ผู้เลื่อมใสเข้ามาขออุปสมบทจนมี พระสงฆ์สาวก ๖๐ รูป พระองค์จึงส่งสาวกเหล่านั้นไปเผยแผ่ศาสนายังเมืองต่างๆ ส่วนพระองค์ได้เสด็จไปแสดงธรรมโปรดชฎิล ๓ พี่น้อง ณ ตำบลอุรุเวลาเสนานิคม
