เมื่อนักเรียนศึกษาเรื่อง รู้จักขั้นตอนการแก้ปัญหา แล้ว นักเรียนสามารถบอกได้ว่า
ขั้นตอนการแก้ปัญหาเป็นหลักการแก้ปัญหาอย่างมีประสิทธิภาพและให้ผลลัพธ์ที่ดี ซึ่งประกอบด้วย ระบุปัญหา รวบรวมข้อมูล วางแผนการแก้ปัญหา แก้ปัญหา ทดสอบและประเมินผล
เนื้อหาการศึกษาเรื่อง รู้จักขั้นตอนการแก้ปัญหา
นักเรียนร่วมกันอ่านสถานการณ์ตัวอย่างที่กำหนด แล้วตอบคำถาม ดังนี้
สถานการณ์ตัวอย่าง
แบงค์ชอบนอนดูการ์ตูนและเล่นเกมตอนกลางคืน ทำให้นอนดึกเป็นประจำส่งผลให้แบงค์ตื่นสาย และเดินทางไปโรงเรียนไม่ทันเวลาเข้าเรียน โดนหักคะแนนความประพฤติแบงค์จึงปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของตนเอง โดยปรับเวลานอนให้เร็วขึ้น แล้วตื่นให้เช้ากว่าเดิม เพื่อไปโรงเรียนได้ทันเวลาเข้าเรียน
- จากสถานการณ์ ปัญหาคืออะไร
- ส่งผลกระทบอย่างไรบ้าง
- ในสถานการณ์มีวิธีการแก้ปัญหาอย่างไร
- นักเรียนร่วมกันสนทนาทบทวนประสบการณ์เดิมเกี่ยวกับการใช้เหตุผลเชิงตรรกะในการแก้ปัญหาดังนี้
- ตอนนี้นักเรียนมีปัญหาเกี่ยวกับอะไร
- นักเรียนคิดว่าปัญหาดังกล่าวมีวิธีการแก้ปัญหาหรือไม่
- นักเรียนเคยลองหาวิธีแก้ปัญหาดังกล่าวหรือไม่
- ถ้าเคย นักเรียนแก้ปัญหาดังกล่าวสำเร็จหรือไม่
- นักเรียนร่วมกันสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับขั้นตอนการแก้ปัญหาว่ามีกี่ขั้นตอน อะไรบ้าง โดยส่งตัวแทนนักเรียน 1 คน ออกมาเขียนเป็นภาพความคิดบนกระดาน ดังนี้
- นักเรียนร่วมกันศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับขั้นตอนการแก้ปัญหา จากบทความด้านล่าง
- นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์และแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับขั้นตอนการแก้ปัญหาในแต่ละขั้นตอนว่ามีลักษณะอย่างไร โดยเขียนสรุปความคิดรวบยอดเป็นภาพความคิด แล้วตอบคำถาม ดังนี้
- ระบุปัญหา เป็นการทำความเข้าใจเกี่ยวกับปัญหาว่าต้องการอะไร ทราบอะไร
- รวบรวมข้อมูล เป็นการรวบรวมข้อมูล นำความรู้ที่มีอยู่หรือหาความรู้ เพิ่มเติมมาแก้ปัญหานั้น
- วางแผนการแก้ปัญหา เป็นการวางแผนออกแบบวิธีการแก้ปัญหา ซึ่งอาจมีหลายวิธี โดยเลือกวิธีการที่เหมาะสมกับสถานการณ์ของตนเอง
- แก้ปัญหา เป็นการเริ่มแก้ปัญหาตามวิธีการที่เลือก
- ทดสอบและประเมินผล เป็นการตรวจสอบผลลัพธ์ที่ได้ว่าสามารถแก้ปัญหาที่ต้องการได้หรือไม
- ่ก่อนที่นักเรียนจะลงมือแก้ปัญหา นักเรียนทำอย่างไร
- หลังจากที่นักเรียนลงมือแก้ปัญหาแล้ว นักเรียนทำอย่างไร
- นักเรียนแบ่งกลุ่มตามความเหมาะสม แต่ละกลุ่มร่วมกันวิเคราะห์ตัวอย่างปัญหาพาเด็กน้อยไปขึ้นจรวดนักเรียนจะหาเส้นทางที่พาเด็กเดินทางผ่านด่านไปขึ้นจรวดได้อย่างไรให้เสียค่าใช้จ่ายน้อยที่สุด จากนั้นแต่ละกลุ่มร่วมกันตอบคำถาม ดังนี้
สถานการณ์ตัวอย่าง
เด็กคนหนึ่งจะเดินทางผ่านด่านไปขึ้นจรวดที่อยู่อีกด้านหนึ่ง แต่การเดินทางนั้นจะต้องเสีย ค่าใช้จ่ายตามที่กำหนดในตาราง นักเรียนจะหาเส้นทางที่พาเด็กเดินผ่านไปได้อย่างไรโดยให้เสีย ค่าใช้จ่ายน้อยที่สุด และการเดินทางนั้นจะต้องเดินทางขึ้นหรือลง ไปทางซ้ายหรือขวา ไม่สามารถเดินทางในแนวทแยงหรือแนวเฉียงได้
- ปัญหาของสถานการณ์ดังกล่าวคืออะไร
- ปัญหาดังกล่าวอยู่ในขั้นตอนใดของขั้นตอนการแก้ปัญหา
- จากสถานการณ์นี้ต้องรวบรวมข้อมูลอะไร
- ขั้นวางแผนการแก้ปัญหามีวิธีการอย่างไร
- ขั้นแก้ปัญหาของสถานการณ์เป็นอย่างไร
- ขั้นทดสอบและประเมินผลของสถานการณ์เป็นอย่างไร
- นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์และแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับตัวอย่างปัญหา โดยตอบคำถามกระตุ้นความคิดดังนี้
- จากตัวอย่างพาเด็กน้อยไปขึ้นจรวด จงบอกจำนวนครั้งของด่านที่ต้องผ่าน
- มีเส้นทางที่สั้นกว่านี้หรือไม่ ถ้ามีทำไมจึงไม่เลือกเส้นทางนั้น
สรุปความคิดรวบยอด
ขั้นตอนการแก้ปัญหาเป็นหลักการแก้ปัญหาอย่างมีประสิทธิภาพและให้ผลลัพธ์ที่ดี ซึ่งประกอบด้วยระบุปัญหา รวบรวมข้อมูล วางแผนการแก้ปัญหา แก้ปัญหา ทดสอบและประเมินผล